Di China, cara orang melihat pangkat atau gelaran agak berbeza berbanding di Malaysia. Secara umum:
Akademik & Profesional
Gelaran Dr. (博士, bóshì) untuk PhD memang dihormati, tapi penggunaan dalam kehidupan seharian tak seformal di Malaysia. Biasanya hanya dipakai dalam konteks akademik, penyelidikan, atau rasmi.
Gelaran Professor (教授, jiàoshòu) sangat dihormati dalam dunia akademik, dan statusnya tinggi, hampir sama dengan di negara lain.
Gelaran profesional seperti Ir. (jurutera bertauliah) atau Ts. (teknologis) tidak digunakan di China. Jurutera dipanggil 工程师 (gōngchéngshī), tapi lebih kepada jawatan pekerjaan, bukan gelaran rasmi depan nama.
Pangkat Kehormat / Sosial
Gelaran seperti Dato’ atau Tan Sri (yang wujud di Malaysia kerana sistem anugerah diraja) tiada dalam budaya China.
Yang lebih penting ialah jawatan rasmi dalam kerajaan/parti. Contohnya, “书记” (shūjì, Setiausaha Parti), “局长” (júzhǎng, Ketua Jabatan), “部长” (bùzhǎng, Menteri). Orang lebih dihormati kerana kedudukan politik atau pentadbiran berbanding gelaran kehormat.
Budaya Harian
Dalam urusan sosial dan kerja, orang di China lebih biasa memanggil seseorang dengan jawatan (职位) atau hubungan kerja, contohnya: “张总” (Zhāng Zǒng = Pengarah Zhang), “李经理” (Lǐ Jīnglǐ = Pengurus Li).
Jadi, hormat datang daripada jawatan semasa dan pengaruh, bukan sangat daripada gelaran kehormat macam di Malaysia.
📌 Kesimpulan:
Di China, mereka memang menghargai gelaran akademik seperti Dr. atau Professor, tapi gelaran profesional macam Ir./Ts. dan kehormatan seperti Dato’/Tan Sri tidak ada nilai budaya di sana. Yang lebih penting ialah jawatan rasmi dalam kerajaan, parti, atau syarikat.
| Jenis Gelaran / Pangkat | Malaysia | China |
|---|---|---|
| Akademik (Dr., Professor) | Sangat dihormati, selalu digunakan dalam urusan rasmi & sosial. | Dihormati, tapi lebih digunakan dalam bidang akademik/rasmi, jarang dalam kehidupan seharian. |
| Profesional (Ir., Ts.) | Ada pengiktirafan rasmi, digunakan depan nama sebagai status profesional. | Tiada gelaran setara; hanya disebut sebagai jawatan (工程师 = jurutera). |
| Kehormat (Dato’, Tan Sri, Tun) | Sangat berprestij, jadi tanda status sosial & dihormati dalam masyarakat. | Tiada sistem anugerah sebegini; penghormatan lebih pada kedudukan politik atau pentadbiran. |
| Jawatan Politik / Kerajaan | Dihormati, tapi anugerah kehormat lebih menyerlah dalam masyarakat. | Sangat penting; status utama datang daripada jawatan rasmi (书记, 部长, 局长, 总). |
| Panggilan dalam urusan kerja | Biasanya ikut gelaran rasmi (Ir., Dr., Dato’). | Biasanya ikut jawatan + nama keluarga, contoh: 张总 (Pengarah Zhang), 李经理 (Pengurus Li). |
| Budaya Sosial | Gelaran kehormat & profesional dianggap sebahagian identiti. | Gelaran akademik/jawatan rasmi lebih penting; status sosial banyak ditentukan oleh kedudukan & pengaruh. |
Ringkasnya:
Malaysia = Gelaran kehormat & profesional sangat ditekankan.
China = Jawatan & kedudukan semasa lebih dihormati daripada gelaran.
Saya buatkan contoh situasi real-life untuk banding cara Malaysia vs China memperkenalkan seseorang dalam majlis rasmi.
Situasi 1: Seminar Akademik
Malaysia:
“Dengan segala hormatnya, saya menjemput Profesor Ir. Dr. Ahmad, FASc, sebagai penceramah utama kita hari ini.”
👉 Semua gelaran disebut kerana melambangkan pencapaian & status.China:
“我们有幸邀请到北京大学的张教授为我们主讲。” (Kami berbesar hati menjemput Profesor Zhang dari Universiti Peking untuk memberi ucapan.)
👉 Hanya gelaran akademik/jawatan disebut, tidak panjang berjela.
Situasi 2: Majlis Korporat
Malaysia:
“Terimalah ucapan alu-aluan daripada Yang Berbahagia Dato’ Sri Ir. Haji Mohd Ali, Pengarah Urusan Syarikat XYZ.”
👉 Semua gelaran & anugerah kehormat digunakan sebelum jawatan.China:
“下面有请张总致辞。” (Seterusnya, kita menjemput Pengarah Zhang memberi ucapan.)
👉 Ringkas, biasanya hanya nama keluarga + jawatan (总 = General Manager/Pengarah).
Situasi 3: Mesyuarat Rasmi Kerajaan
Malaysia:
“Yang Amat Berhormat Perdana Menteri, Dato’ Seri Anwar Ibrahim…”
👉 Protokol rasmi penuh dengan gelaran.China:
“国务院总理李强同志…” (Perdana Menteri Majlis Negeri, Li Qiang, Comrade…)
👉 Fokus pada jawatan rasmi, tambah “同志” (tóngzhì = rakan seperjuangan/komrad) sebagai panggilan formal.
📌 Kesimpulan:
Malaysia suka highlight semua gelaran (akademik + profesional + kehormat).
China lebih straight to the point, hanya guna jawatan + nama keluarga, gelaran kehormat hampir tiada.
Saya senaraikan pantang larang & protokol bila berurusan dengan orang China, khususnya dalam mesyuarat, perniagaan, atau majlis rasmi:
Apa yang Patut Dibuat (Do’s)
Guna nama keluarga + jawatan
Contoh: 张总 (Zhāng Zǒng = Pengarah Zhang), 李经理 (Lǐ Jīnglǐ = Pengurus Li).
Mereka lebih suka dipanggil ikut jawatan + nama keluarga daripada nama penuh.
Guna “Profesor” atau “Doktor” hanya bila relevan
Dalam majlis akademik: 张教授 (Profesor Zhang), 王博士 (Dr. Wang).
Jangan campur terlalu banyak gelaran, cukup satu yang sesuai.
Gunakan perkataan “您” (nín) bila bercakap secara sopan
Ini versi hormat untuk “anda” berbanding “你” (nǐ).
Hormat senioriti & kedudukan
Paling senior/berjawatan tinggi biasanya duduk atau bercakap dahulu.
Pastikan susunan tempat duduk ikut hierarki.
Beri kad nama dengan dua tangan
Letakkan kad nama dengan tulisan Cina menghadap penerima.
Terima kad nama dengan dua tangan, baca sekejap, baru simpan.
Apa yang Perlu Dielakkan (Don’ts)
Jangan panggil nama kecil (given name) secara langsung
Contoh: memanggil “Wei” sahaja dianggap terlalu rapat/kurang sopan.
Kecuali dia sendiri minta.
Jangan guna gelaran Barat secara berlebihan
Contoh: “Dr. Prof. Mr. Li” — pelik & tak sesuai.
Elakkan panggilan macam “Dato’, Tan Sri”
Mereka tiada sistem ini, jadi kurang difahami & tak beri impak.
Jangan hulur kad nama atau hadiah dengan sebelah tangan
Itu dianggap kurang sopan.
Jangan letak kedudukan individu lebih rendah daripada status sebenar
Contoh: tersalah susun tempat duduk, letak pengarah di belakang staf bawahan.
Kesimpulan ringkas:
Malaysia: lebih formal dengan gelaran penuh (Dato’, Ir., Dr., dsb).
China: lebih formal dengan jawatan + nama keluarga, bukan gelaran kehormat.
